درباره روغن موتور بیشتر بدانیم

موضوع مهمي كه در كاركرد صحيح موتور بايد به آن توجه داشت، اين است كه چگونه روغن مناسب را با توجه به نوع اتومبيل و شرايط جغرافيايي انتخاب كنيم؟

قبل از توضيح نحوه انتخاب روغن موتور بهتر است شناخت بهتري از روغن موتور داشته باشيم.

روغن موتور از دو جزء تشكيل شده است:

1. روغن پايهش
2. ادتيو

روغن پايه موجب مي‌شود كه روغن موتور، روانكاري قسمت‌هاي متحرك و را انجام دهد تا اصطكاك كاهش يابد. ولي از آنجايي‌‌كه روغن به تنهايي براي حفاظت موتور كافي نمي‌باشد، بنابراين از مواد ديگري به منظور جلوگيري از خراب شدن روغن پايه تحت شرايط دمايي موتور و هم چنين حفاظت بيشتر موتور استفاده مي‌نمايند. اين افزودني‌ها كه در فرمولاسيون روغن موتور شركت مي‌كنند،

روغن موتور عبارتند از:

• ادتيوهاي پاك‌كننده / متفرق‌كننده: براي پاكيزه نگهداشتن موتور استفاده مي‌شود، چون آلودگي‌هاي مختلف را در حالت معلق نگه مي‌دارد و مانع از نشستن آنها بر روي قطعات موتور مي‌شود.
• بازدارنده‌هاي خوردگي و زنگ‌زدگي: موتور را از آب و اسيدهاي تشكيل شده محافظت مي‌نمايد.
• آنتي اكسيدان‌ها: از اكسيداسيون روغن و درنهايت تشكيل لجن جلوگيري مي‌نمايد.
• مواد ضد سايش: يك فيلم روي سطح فلز تشكيل مي‌دهند تا از برخورد فلز – فلز جلوگيري نمايند. اصلاح‌كننده‌هاي ويسكوزيته و كاهش‌دهنده انتظار ريزش: به جريان روغن موتور كمك مي‌كند.
• مطلب بعدي كه در مورد روغن موتور بايد به آن توجه كرد، گريد آن است. به منظور اينكه روش موتور، روانكاري خوبي انجام دهد بايد توانايي عمل و تشكيل فيلم را تحت شرايط دمايي مختلف دارا باشد. انتخاب صحيح گريد روغن موتور باتوجه به دماي محيط محل جغرافيايي، حائز اهميت روغن‌هاي موتوري از لحاظ گريد يا درجه به دو دسته تقسيم مي‌شوند.
• روغن مونو گريد: روغني است كه توانايي كار كردن در دماي بالا يا پايين را دارد.
• روغن مالتي گريس: اين روغن‌ها كه به چهار فصل معروف مي‌باشند، توانايي كاركرد در دماي بالا و پايين را توامان دارا هستند و به عنوان مثال به اين صورت نمايش داده مي‌شوند ۵۰w20 كه w20 نشان‌دهنده ويسكوزيته روغن در دماي پايين مي‌باشد و ۵۰ ويسكوزيته در دماي بالا است. به عبارت ديگر روغن ۵۰w20 مي‌تواند براي دماي ۱۰۰c- تا بالاتر از ۰cا۴۰ مورد استفاده قرار گيرد و براي خودروهايي كه بين شهرستان‌هاي سردسير و گرمسير تردد مي‌كنند، مناسب است.

مطلب بعدي براي انتخاب روغن مناسب، توجه به سطح كيفي آن است. در طبقه‌بندي انجمن نفت آمريكا (API) براي نشان دادن سطح كيفيت روغن موتور از يك نشان دو حرفي استفاده مي‌شود.

حرف اول نشان‌دهنده نوع موتور است، يعني حرف «S» ارائه‌دهنده «Spark ignation» يا موتورهاي بنزيني است و حرف c ارائه دهنده «Compressio Ignotion» ياموتورهاي ديزلي است. حرف دوم در هر دسته ارائه‌دهنده كارايي آن طبقه است، به عبارت ديگر سطح كيفيت روغن با بالا رفتن حروف الفبا افزايش مي‌يابد. نكته ديگر اين است كه رنگ روغن ملاك مناسبي براي كيفيت روغن نمي‌باشد و براي ارزيابي صحيح كيفيت روغن موتور، نياز به انجام آزمايش‌هاي مختلف داريم. از سوي ديگر ادتيوهاي موجود در روغن موجب تيره‌ شدن رنگ روغن مي‌شود، بنابراين روغن كار نكرده شفاف و كمي تيره است و سياه شدن تدريجي آن در اثر كاركرد نشان‌دهنده اين است كه روغن داراي مواد پاك‌كننده لازم است و اين روغن توانايي انتقال مواد زائد و رسوبات را از لابه‌لاي قطعات دارا است. پس با توجه به موارد ذكر شده

برای انتخاب روغن مناسب، بايد به چند نكته توجه داشت:

• بنزيني يا ديزلي بودن موتور
• مدل اتومبيل
•  شرايط آب هوايي

بعد از در نظر گرفتن موارد فوق بايد توجه داشت كه از روغن‌هاي مظروف توليد شده توسط سازندگان معتبر كه روي بسته‌بندي آنها، مشخصات مربوط به سطح كيفي و كيلومتر كاركرد مناسب درج شده است، استفاده نمود.
در مورد كيلومتر كاركرد درج شده بر روي بسته‌بندي‌ روغن بايد توجه داشت كه اين تعداد مسافت براي شرايط رانندگي نرمال است، زيرا كارايي موتور و نتيجتا طول عمر روغن به فاكتورهايي بستگي دارد كه در تشكيل لجن سهيم هستند.

فاكتورها عبارتند از:

• درجا كار كردن موتور مثل ترافيك
• رانندگي با بار زياد در سربالايي‌ها و يدك كشيدن
•  رانندگي در سرما، قبل از اينكه موتور گرم شده باشد.
• آلودگي هوا
• سرعت خيلي زياد خودرو
•  طي كردن مسافت‌هاي كوتاه و خاموش و روشن كردن خودرو
•  رقيق شدن سوخت
•  عدم تعويض به موقع فيلترهاي هوا و روغن

توجه داشته باشيد كه راكد ماندن روغن در داخل موتور، دليلي بر حفظ كيفيت آن نيست بلكه بايد پس از ۴ الي ۶ماه براي روغن‌هاي با سطح كيفيت پايين و ۶ الي ۱۲ ماه براي روغن‌هاي با سطح كيفيت بالا، روغن كاركرده را تعويض نمود.

در هنگام سرريز روغن، توجه داشته باشيد كه روغن موتور استفاده شده بايد از همان نوع قبلي باشد و هيچ گاه نبايد روغن‌هاي مختلف را با هم مخلوط كرده. بنابراين افزودن مكمل روغن موتور به روغني كه به طور صحيح انتخاب شده باشد، مجاز نيست.
در هنگام تعويض نوع روغن موتور، بهتر است بدنه خارجي موتور را شست‌و‌شو دهيد زيرا اين كار مانع از ورود آلودگي‌هاي اطراف به داخل محفظه روغن مي‌شود. البته اين نكته را نيز مدنظر داشته باشيد كه روغن را در حالت گرمي خارج نماييد زيرا روغن‌ در اين حالت رقيق‌تر است و آلودگي‌ها را به همراه خود مي‌آورد.